Estimated reading time: 8 minuten
Inhoudsopgave
Hoe kun je kinderen spelenderwijs voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst? In dit artikel ontdek je hoe je 21-eeuwse vaardigheden in de kinderopvang kunt stimuleren. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld laten we zien hoe je vaardigheden in de kinderopvang kunt versterken met eenvoudige middelen en zonder voorbereiding.
Uit de praktijk
Vandaag was ik bij Trudy op de groep. Ze werkt op een verticale dreumes-peutergroep. Best een uitdaging, want een tweejarige en een bijna vierjarige zitten in totaal verschillende fases. Maar Trudy? Die wist precies hoe ze hier mee kon omgaan!
Met een simpele maar doordachte aanpak liet ze de kinderen spelenderwijs samenwerken en nadenken. Een prachtig voorbeeld van hoe je 21-eeuwse vaardigheden in de kinderopvang kunt stimuleren.
De kinderen zaten in de kring. Trudy hield haar handen gesloten, haar vingers samengevouwen alsof ze een groot geheim verborg. Ze boog zich voorover en fluisterde:
“Jongens…”
Meteen verstomde het geroezemoes. Alle ogen waren op haar gericht.
“Kijk nou eens wat ik op de gang heb gevonden!” Langzaam opende ze haar handen. In haar handpalm lag een snoepmuis. Ze streek er voorzichtig met haar wijsvinger overheen.
“Dit is Timo,” zei ze zacht. “Hij vroeg net of hij bij ons mocht wonen. Het waaide zo hard buiten dat zijn holletje helemaal vol ligt met takken en aarde. Hij kan er niet meer in…”
De kinderen hielden hun adem in. Grote ogen, open mondjes. Trudy pinkte een denkbeeldig traantje weg.
“Hij heeft geen huisje meer,” zuchtte ze. “Maar jullie zijn zo lief… zullen we hem helpen?”
Een golf van enthousiaste knikjes en “Ja!”-roepjes vulde de ruimte.
“Ach, wat fijn!” zei Trudy dankbaar. “Jacob, wil jij even op Timo passen?”
Jacob, drie jaar oud, nam de snoepmuis in zijn handjes en hield hem vast alsof het een echt, levend muisje was. Trudy pakte ondertussen een grote, lage plastic bak tevoorschijn.
“En dit…” Ze hield een zak zaagsel en hooi omhoog. “Wie kan het zaagsel losmaken?”
Stijn, Nick, Lieke en Olivia schoten overeind. “Ik! Ik!”
“Super! Stijn en Nick, doen jullie het zaagsel? Lieke en Olivia, kunnen jullie een bakje zoeken voor het hooi?”
En zo kreeg iedereen een taak.
Guinevere en Bliss versierden houten latjes – die werden een balkon. Elsie, Tijn, Noé, Milo en Sky kleurden vriendjes voor Timo. Matieu gaf hem een vachtje en een beetje kleur, want hij was wel erg bleek geworden van de kou. Max en Aya gingen met Charlotte, de BBL-juf, op avontuur buiten, op zoek naar besjes en blaadjes. Raf knipte loopstenen, Burak maakte een nieuwsgierige kat van witte etiketten en een deksel van een kattenvoerbakje, en Zofia knipte gras. Iedereen had iets te doen. Iedereen werkte op zijn eigen niveau, maar met hetzelfde doel.
En het eindresultaat? Een prachtig muizenhuis!
Toen de ouders aan het eind van de dag hun kinderen kwamen ophalen, werden ze stuk voor stuk de groep in gesleept. “Mama, kijk! Papa, kom eens mee!” Vol trots lieten de kinderen Timo’s nieuwe huis zien. Ze straalden – niet alleen omdat ze iets moois hadden gemaakt, maar ook omdat ze het sámen hadden gedaan.
En Timo? Die lag heerlijk in zijn warme nestje. Een snoepmuis met het beste huis van de wereld.
Wat maakt deze activiteit perfect voor 21-eeuwse vaardigheden in de kinderopvang?
Wat er vandaag op de groep gebeurde, was veel meer dan knutselen. Creatief bezig zijn is iets anders dan het namaken van een voorbeeld. Het is iets nieuws creëren—iets wat er eerst nog niet was.
Voor jonge kinderen is knutselen heel anders dan voor ons volwassenen. Als wij iets maken, hebben we vaak een idee in ons hoofd. We willen iets moois maken of een gevoel uitdrukken. Maar jonge kinderen knutselen meestal niet met zo’n bedoeling. Voor hen gaat het om ontdekken: voelen hoe lijm plakt, zien wat er gebeurt als je verf mengt, proberen hoe je iets aan elkaar krijgt. Het gaat niet om het eindresultaat, maar om het plezier van het doen.
Iedereen doet mee op zijn eigen niveau
En het mooie is: iedereen kon meedoen. Sommige kinderen vinden een schaar nog lastig, terwijl anderen al hele figuren kunnen knippen. Laat je iedereen precies hetzelfde maken, dan loop je het risico dat sommige kinderen afhaken. Voor de één is het te moeilijk en frustrerend, voor de ander te makkelijk en saai.
En wat ook fijn is: bij een open opdracht vergelijken kinderen hun werk niet met elkaar. Er is geen ‘beste’ of ‘mooiste’, want iedereen doet het op zijn eigen manier. Daardoor blijven ze lekker bezig zonder onzeker te worden of te denken dat hun werk minder goed is dan dat van een ander. Ze zijn gewoon trots op wat ze zelf gemaakt hebben.
Bovendien draagt zo’n activiteit bij aan het groepsgevoel. Ieder kind, hoe jong ook, levert een waardevolle bijdrage aan het eindresultaat. Of je nu een “ingewikkelde” brug knutselt of alleen een paar blaadjes plukt—alles is nodig en alles telt mee.
Wat deze activiteit uniek maakt, is dat kinderen ongemerkt werken aan belangrijke 21-eeuwse vaardigheden. Ze leren samen plannen en overleggen, hun creativiteit in te zetten en problemen op te lossen. Door iedereen een taak te geven die past bij hun niveau, ervaren kinderen hoe ze met hun eigen talenten kunnen bijdragen aan een gezamenlijk doel. Dit versterkt niet alleen hun individuele ontwikkeling, maar ook het groepsgevoel.
Kinderen ervaren dat ze samen iets kunnen maken wat in hun eentje nooit gelukt was. En dát maakt niet alleen creatief bezig zijn leuk, maar ook het samen spelen en werken nog waardevoller.
Creatief bezig zijn is een prima gelegenheid om in de kinderopvang 21-eeuwse vaardigheden te stimuleren. En het is nog makkelijk ook!
De opbrengst van de 21-eeuwse vaardigheden
De kinderen waren er helemaal in meegezogen zonder dat ze doorhadden hoeveel ze eigenlijk leerden. Ze waren niet zomaar aan het knutselen, ze waren samen iets aan het bedenken, maken en beleven. En ondertussen gebeurde er van alles:
🔍 Zelfstandig denken en plannen
Wat heeft Timo nodig? Hoe kunnen we een huisje maken? De kinderen bedachten het zelf en gingen op zoek naar materialen. Ze oefenden hun vermogen om zelfstandig te denken en plannen te maken.
💡 Probleemoplossend vermogen
Al snel kwamen er vragen op: “Hoe zorgen we voor een tunnel die niet instort?” “Hoe maken we een wip die echt beweegt?” De kinderen bedachten samen oplossingen en probeerden dingen uit. Dit soort logisch en kritisch denken is een belangrijk onderdeel van 21-eeuwse vaardigheden.
🤝 Samenwerken en overleggen
Ze werkten niet alleen naast elkaar, maar mét elkaar. “Wil jij helpen met het bakje ingraven?” “Mag ik die schaar even?” Uiteraard moest Trudy soms even bijsturen, maar het was prachtig om te zien hoe goed ze elkaar wisten te helpen. Door samen te werken leerden ze sociale vaardigheden die belangrijk zijn voor hun ontwikkeling en later succes.
🗣 Taalontwikkeling
Door het verhaal ontstonden er vanzelf gesprekken. “Waarom was het buiten zo koud?” “Wat heeft Timo nodig om zich thuis te voelen?” Kinderen leren niet alleen woorden en zinnen, maar ook hoe ze effectief kunnen communiceren, een belangrijke vaardigheid voor nu en later.
🔢 Rekenprikkels
“Moeten we veel of weinig hooi gebruiken?” “Hoe lang moet de wip zijn?” Zonder dat ze het doorhadden, waren ze bezig met maten, verhoudingen en hoeveelheden. Dit soort spelenderwijs leren legt de basis voor wiskundig inzicht, wat belangrijk is in een wereld die steeds meer vraagt om probleemoplossend en analytisch denken.
💛 Emotionele ontwikkeling
Hoe zou het zijn om ineens geen huisje meer te hebben? Voelt Timo zich nu beter? Moeten we vriendjes voor hem maken? Door zich in Timo’s situatie te verplaatsen, oefenden de kinderen empathie en zorg—vaardigheden die belangrijk zijn voor persoonlijke en sociale ontwikkeling.
🌿 Zorg en verantwoordelijkheid
Timo was niet zomaar een snoepmuis, hij was ineens ‘van hen’. En dus zorgden ze samen voor hem. Het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel is een waardevolle vaardigheid die kinderen later helpt bij grotere uitdagingen.
Op het eerste gezicht leek dit misschien gewoon een leuke knutselactiviteit, maar eigenlijk werd hier keihard gewerkt aan vaardigheden die perfect passen binnen de 21-eeuwse vaardigheden. Kinderen bedachten oplossingen, werkten samen, gebruikten hun creativiteit en onderzochten hoe ze van losse materialen een huis voor Timo konden maken. Dit spelenderwijs leren laat zien hoe je in de kinderopvang met eenvoudige middelen grote impact kunt maken.
Timo gaat in de lente weg, maar wat de kinderen leerden, blijft.
Ook werken aan 21-eeuwse vaardigheden in jouw kinderopvang?
💡 Wil jij samen met je team werken aan 21-eeuwse vaardigheden in de kinderopvang?
Ik help je graag met praktische oplossingen die écht werken, zonder stress.
Groetjes, Suuz
Whatsappen kan naar 06-123456789
